Over replica's en namaak

De toevoeging van zilver aan de messing legering heeft nog een ander voordeel dat ik nog even ter sprake breng voordat ik verder ga. Het uitgangspunt was een lantaarnklok te maken die als twee druppels water lijkt op een echte, maar ik realiseer me dat ik me daarmee wel op glad ijs begeef. Er zijn al veel lantaarnklokken in het verleden, sommige zijn duidelijk nep en anderen zijn bedrieglijk echt. George White wijdt een heel hoofdstuk in zijn boek "English Lantern Clocks" aan dit gevoelige onderwerp. Want waar houdt de restauratie van een klok op en waar begint regelrechte vervalsing? Want om het nog ingewikkelder te maken, er bestaan vrijwel geen lantaarnklokken meer waar niet op de een of andere manier ergens in het eeuwenlange bestaan van zo'n klok niets aan is veranderd. Onderdelen die niet al te vast aan een lantaarnklok zitten, zoals de deurtjes, fretjes, de belbeugel en de bel, verdwenen vaak als eerste en moesten dan later weer vervangen worden. Verder hebben hordes klokkenmakers de vastgelopen en versleten uurwerken van hun voorgangers onder handen genomen. Ook was het heel gewoon om een klok in de loop van zijn lange leven van een "moderner" mechanisme te voorzien. Van balanswiel naar spillegang of ankergang. Een ingrijpende renovatie waarbij het wekkerwerk van een lantaarnklok vaak als eerste sneuvelde, maar waarbij ook verschillende tandwielen werden gesloopt en de belhamer van de rechter- naar de linkerkant verhuisde. Ironisch genoeg zijn in onze tijd veel lantaarnklokken weer terug "gerenoveerd" naar hun oorspronkelijk balanswiel.

Kortom aan klokken is altijd veel gesleuteld en het hangt van de kwaliteit van de renovatie en de tijdgeest af wat we daar van vinden. Iets anders is het natuurlijk als er bewust aan een uurwerk wordt geknoeid om het iets anders te doen lijken dan wat het is, vooral als het hierbij gaat om puur winstbejag. Ik wil in ieder geval vermijden dat mijn klok ooit voor veel geld als origineel wordt doorverkocht als ik er niet bij ben om dat te voorkomen. Natuurlijk weet ik ook niet of mijn klok zich straks kan meten met een originele lantaarnklok. Het zou toch leuk zijn als een expert er in zou trappen...

Mijn eigen "keurteken"

Om te voorkomen dat mijn klok ooit als origineel de markt opgaat sla ik in elk onderdeeltje een pons met mijn initiaal, zo is de klok altijd terug te voeren naar zijn maker. Onderzoek van de legering zal trouwens uitwijzen dat modern messing met zilver is gelegeerd. Het gebruik van grotere hoeveelheden zilver in een legering was in de 17de en 18de eeuw uitgesloten omdat zilver daarvoor in die tijd veel te kostbaar was.

volgende pagina